ذوالفقار نام شمشیر علی ابن ابوطالب بوده‌است.
نام، وجه تسمیه و ظاهر ذوالفقار [ویرایش]
ابن شهر آشوب در کتاب المناقب ذوالفقار را یک شمشیر دوشاخه می‌داند.
[۱]
«ذوالفَقار» واژه‌ای عربی به معنای «صاحب فقرات» است. فقره خود به معنای مهره کمر است. گفته‌شده‌است چون بر پشت این شمشیر خراش‌های پست و هموار بوده، آن را بدین نام خوانده‌اند.[۲][۳]
عموماً پنداشته می‌شود که ذوالفقار دارای دو تیغه یا دو زبانه بوده، اما به قول دهخدا «این گمان بر اصلی نیست»[۳] و تنها ابن شهر آشوب در کتاب المناقب، ذوالفقار را شمشیری دوشاخه دانسته‌است.[۱]
در برخی منابع، این شمشیر با گودی‌های کوچک تزئینی[۴][۵][۶] و با تیغه‌ای دارای شیاری بلند و باریک از کنار دسته تا نوک که شیارهایی باریک از آن به طرف سوی نوک شمشیر داشته[۷][۸] توصیف شده‌است. همچنین در حدیثی منتسب به جعفر بن محمد، امام ششم شیعه دلیل نامگذاری آن شباهت شیارهایش به مهره‌های کمر است.[۹][۸][۱۰] در حدیثی منتسب به محمد بن علی، امام پنجم شیعه در بحارالانوار درباره دلیل نامگذاری این شمشیر آمده‌است:[۱۱] «زیرا علی علیه‌السلام با شمشیر ذوالفقار به هیچ کس ضربتی نزد، مگر اینکه او را در دنیا از خانواده و زن و فرزندانش جدا کرد و در آخرت او را از بهشت جدا ساخت.»[۱۲]
رسیدن ذوالفقار به دست علی بن ابیطالب [ویرایش]
خوشنویسی عبارت «لا فتی الا علیّ لا سیف الاّ ذوالفقار»
درباره این که این شمشیر چگونه به دست علی رسید، نظرات مختلفی وجود دارد. در حدیثی منسوب به به علی بن موسی الرضا آمده است که جبرئیل، آن را با خود از آسمان آورده‌است.[۱۳] مجلسی از مناقب نقل می‌کند که آیه ۲۵ سوره حدید*[۱۴] اشاره به این امر دارد.[۱۵]
نظر دیگر که در بحارالانوار آمده‌است، ذوالفقار یکی از هدیه‌های بلقیس به سلیمان است که به دست علی می‌رسد.[۱۶]
در نظر مشهورتر که در لغتنامه دهخدا و فرهنگ معین یادشده،[۲][۳] ذوالفقار از آن منبه ابن الحجاج و یا از آن عاص بن منبه[۱۷] بود که در جنگ بدر علی او را کشت و شمشیرش را به محمد داد.[۱۸] یک سال بعد در جنگ احد، هنگامی که شمشیر علی شکست، او از محمد شمشیر خواست، و محمد ذوالفقار را بدو داد، که علی با آن از محمد دفاع کرد و دشمن را عقب راند. بنا بر تاریخ طبری[۱۹] و سیره ابن هشام[۲۰] در این هنگام ندایی شنیده شد که می‌گفت: «لا فتی الا علیّ لا سیف الاّ ذوالفقار» (هیچ جوانمردی جز علی و هیج شمشیری جز ذوالفقار نیست) پیامبر گفت: «این صدای جبرئیل است». در کتاب‌های الارشاد شیخ مفید[۲۱] و الأمالی شیخ طوسی،[۲۲] با ذکر سند از جعفر بن محمد این حدیث یادشده، اما نام فرشته در آن به جای جبرئیل، «رضوان» است. سمعانی و ابن بطّه نیز همین حدیث را ذکر کرده‌اند، با این تفاوت که در جنگ بدر رخ می‌دهد.[۲۳]
ذوالفقار پس از علی بن ابیطالب [ویرایش]
بنا بر من لا یحضره الفقیه، پس از علی، ذوالفقار به پسرش حسن ابن علی، و سرانجام به حجت ابن حسن ارث رسید.[۲۴] در روایات است که مهدی موعود در هنگام ظهور آن را به همراه خواهد داشت.[۲۵]
- ذوالفقار. . نشریه دیدار آشنا، ش. شماره ۵۲ (مهر ۱۳۸۳).
|
امتیاز مطلب : 18
|
تعداد امتیازدهندگان : 6
|
مجموع امتیاز : 6
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
